بحران، سختی و مشکلات جزئی جدایی ناپذیر از زندگی انسان است. در زمان های سخت و بحرانی مانند شرایط بد مالی، مرگ، طلاق، مشکلات جسمی و از دست دادن شغل یا همین شیوع بیماری مرگبار کروناویروس برخی از افراد مقاومت بالایی دارند و می توانند به رغم مشقت و سختی های فراوان روحیه و سرزندگی خود را حفظ کنند.
در مقابل برخی نیز به سرعت در برابر مشکلات می شکنند و دچار افسردگی و اختلالات روحی و روانی می شوند.
رویارویی با بحران: چگونگی واکنش این دوگروه از افراد در مقابل مشکلات و سختی ها به نوع بینش و منظری مرتبط است که افراد زندگی را از دریچه آن می نگرند.
در هر حال چه جزء دسته نخست باشیم و چه گروه دوم در شرایط بحران و دشوار زندگی چند اصل و راهکار می تواند ما را در برابر سختی ها مقاوم کند.
1- مشکل و سختی برای همه است نه فقط برای من
برخی افراد وقتی دچار مشکلی می شوند فکر می کنند که تمام مشکلات و بدبختیها تنها به سر آنها می آید. این فکر را از خود دور کنید و به یاد داشته باشید که مشکل و بحران برای هر فردی ممکن است پیش بیاید.
به این بیندیشید که در همان لحظه که شما گرفتار مشکلی شده اید افراد دیگری نیز با مشکلاتی بدتر از شما دست و پنجه نرم می کنند. این فکر که دیگران نیز دچار همان مشکل شما یا دشواری های دیگری هستند به سرعت به شما آرامش می بخشد تا بتوانید بر حل مشکل تمرکز کنید.
2- وجود مشکل و بحران را بپذیرید و به دنبال کشف دلایل آن نباشید
در زمان وقوع بحران یا مشکلات سخت خود را با جستجو برای یافتن دلایل آن خسته نکنید و از پا نیندازید. اغلب اوقات مشکلات تک علت نیستند و علل ساده ای ندارند.
وقوع بحران و مشکل معمولا حاصل علل چندگانه ای است که جستجو برای یافتن و تعیین آنها جز خستگی و پیچیده تر شدن اوضاع حاصلی ندارد.
در زمان وقوع بحران یا مشکلات سخت ضمن پذیرش شرایط و وضعیت باید روی راه حل تمرکز کرد و یافتن دلایل وقوع آن را برای زمانی گذاشت که از شرایط بحرانی خارج شده اید.
3- در زمان بحران خود واقعیتان را بشناسید
اغلب روانشناسان معتقدند که انسان در زمان وقوع بحران و روبرو شدن با شرایط دشوار و سخت با عمیق ترین لایه های شخصیتی، عاطفی و هیجانی خود روبرو می شود. ما در زمان مواجهه با بحران با لایه هایی از خود واقعیمان روبرو می شویم که در شرایط عادی شاید اصلاً مجال بروز نیابند.
در واقع شرایط سخت و بحرانی، شخصیت و رازهای پنهان وجودمان را آشکار می‌کنند. این‌که شما در مورد زندگی، پول، عشق، خانواده، صداقت، شهامت، امید، ایمان و هرچیز دیگر چگونه می‌اندیشید.
بهترین راه برای مواجهه با این مساله نوشتن احساسات، هیجانات و افکاری است که در خودتان کشف می کنید. ممکن است این ابعاد تازه شما را به وحشت بیندازند اما مطمئن شوید که با خودتان صادق هستید و در دفتری محرمانه هر چیزی را که در خود می یابید بنویسید بدون ترس از قضاوت دیگران.
اگرچه کار ساده و سهلی نخواهد بود اما بدون تردید می‌توانید راه‌حلی برای گذر از وضعیت بدتان بیابید و از بحران زندگی‌تان جان سالم بدر ببرید.
4- اوضاع را خرابتر نکنید
گاهی اوقات دیگران، حتی دوستان و عزیزان بدون این‌که متوجه باشند، توصیه های بدی برای عبور از بحران ارائه می‌دهند که عمل به آن می تواند اوضاع را خرابتر کند.
علت مساله این است که بیشتر مواقع آنها تجربه دردناکی در زندگی نداشته‌اند و نگاه‌شان به دنیا ساده‌لوحانه است. بنابراین به توصیه افرادی که نگاهی ساده انگارانه به مساله دارند عمل نکنید در مقابل با کسانی که در گذشته درد و رنج‌هایی را از سر گذرانده‌اند همکلام شوید.
به این ترتیب می‌توانید از بینش عمیق آنها نسبت به زندگی بهره‌مند و زودتر از شرایط بدتان خلاص شوید.
5- خود را درگیر اخبار ناگوار نکنید
در شرایط بحران عمومی مثل کرونا باید بین مسائل خودتان و مسائل عام اولویت بندی کنید.بهتر است انرژی‌تان را صرف مشکلات مربوط به زندگی‌تان کنید و تنها به اخباری که روی وضعیت‌تان تاثیری مستقیم دارد، توجه نشان دهید.
باید بیاموزید انرژی عاطفی‌تان را عاقلانه مدیریت کنید و به جای این‌که نگران تمام مسائل جامعه و دنیا باشید، بحران زندگی خود را کنترل کنید. هرقدر روی زندگی‌تان متمرکزتر بمانید، قدرت بیشتری می‌یابید و حتی می‌توانید به اطرافیان‌تان نیز کمک کنید.
6- بحران ها اعتماد به نفس و قدرت ما را افزایش می دهند
هر چند بحران ها و مشکلات سخت آزاردهنده و ناخوشایند هستند اما در عین حال امکانی برای افزایش قدرت و اعتماد به نفس هستند. بحران‌ها ممکن است از ما فردی بد اخلاق یا برعکس بهتر بسازد.
همه ما می‌دانیم چالش‌های سخت زندگی ممکن است افراد را مستعد نگرانی، اضطراب، افسردگی، ترس، تردید، رنجش، نفرت و تلخی کنند. اما به چیزی که کمتر توجه نشان می‌دهیم، این است که هر بحران و چالشی در زندگی می‌تواند انسان را به سمت زندگی منظم‌تر و متمرکزتر هدایت کند.
پس اگر هنگام برخورد با یک بحران، به جای آه و ناله و نق زدن و گفتن این‌که زندگی بسیار غیرمنصفانه است، سعی کنیم شرایط را کنترل کرده و واکنش‌های مناسبی نشان دهیم، به مرور زندگی را تحت تسلط خود درآورده و منظم‌تر می‌شویم و در نهایت اعتماد به نفس و قدرت روحی خود را افزایش می‌دهیم.
از آزمون‌های زندگی نهراسیم و در برابرشان ایستادگی به خرج دهیم.
7- و بالاخره چون می‌گذرد غم نیست
بحران ها و مشکلات هرچند بخشی از زندگی هستند اما همیشگی نیستند و بالاخره پس از مدت زمانی به پایان می رسند.
بهترین راهکار برای عینیت بخشیدن به این اندیشه به خاطر آوردن مشکلات یا بحران های قبلی خود یا دیگران است و این که اکنون آن بحران ها پایان یافته و به خاطره تبدیل شده اند. به قول یک ضرب المثل عامیانه: چون می گذرد غم نیست.
با این فکر آرامش خود را باز یابید و زندگی را از سر بگیرید.
